9 ανατροπές στο εργασιακό τοπίο

ΤΟΥ ΗΛΙΑ Π. ΓΕΩΡΓΑΚΗ
 

Αλλάζει άρδην το τοπίο στην αγορά εργασίας -με μειώσεις μισθών και ευελιξία στα ωράρια και στις εργασιακές σχέσεις- λόγω των ανατροπών που επέβαλε η τρόικα και νομοθετήθηκαν από την κυβέρνηση. Τα λουκέτα, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη, ενώ μπροστά στο φόβο της απόλυσης επιβάλλονται μαζί με τις μειώσεις μισθών ατομικές και ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις. Την ίδια ώρα, τα εργατικά συνδικάτα δίνουν «γραμμή» στα σωματεία - μέλη τους να μην προχωρούν σε υπογραφές συμβάσεων με μειώσεις αποδοχών.

Παρουσιάζουμε τα 9 σημεία - φωτιά του νέου εργασιακού νόμου (νόμος 3899/2010: δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 212 τ. Α' της 17-12-2010 και οι διατάξεις του αφορούν τις εργασιακές σχέσεις, ενώ άρχισαν να ισχύουν από την ημερομηνία δημοσίευσής του στο ΦΕΚ, δηλαδή από 17/12/2010), που κωδικοποιούνται ως ακολούθως:

1. Καθιερώνεται ένα νέο είδος συλλογικής σύμβασης με τον τίτλο «Ειδική Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας» (στο εξής ΕΕΣΣΕ) που υπογράφεται από εργοδότη, ο οποίος απασχολεί οποιοδήποτε αριθμό εργαζομένων, έστω και λιγότερους από πενήντα, και από το επιχειρησιακό σωματείο των εργαζομένων αν υπάρχει ή ελλείψει αυτού από το αντίστοιχο κλαδικό σωματείο ή την αντίστοιχη ομοσπονδία. Με τις ΕΕΣΣΕ μπορούν να ρυθμίζονται οποιαδήποτε θέματα και επιπλέον ο αριθμός των θέσεων εργασίας στην επιχείρηση, οι όροι και οι προϋποθέσεις καθιέρωσης συστημάτων μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής εργασίας και διαθεσιμότητας. 

Για το είδος αυτών των συμβάσεων ρητά ορίζεται στο νέο νόμο ότι δεν θα έχουν εφαρμογή οι διατάξεις που αφορούν στη συρροή περισσοτέρων συλλογικών ρυθμίσεων στο ίδιο πρόσωπο αφενός και αφετέρου στη δυνατότητα επέκτασης της ισχύος τους, αντίστοιχα. Βασική όμως διαφορά για την κατάρτιση αυτού του είδους συλλογικής σύμβασης σε σχέση με τα λοιπά είδη συλλογικών συμβάσεων εργασίας, είναι ότι για τη νομιμότητα κατάρτισής της απαιτείται η προηγούμενη γνώμη του Συμβουλίου Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΚΕΕΕ) που λειτουργεί στην κεντρική Υπηρεσία του ΣΕΠΕ, για τη σκοπιμότητα της κατάρτισής της. 

Βασική επίσης ρύθμιση του νόμου αυτού αποτελεί και η καθιέρωση εξαίρεσης, που αφορά στη δυνατότητα απόκλισης των όρων των επιχειρησιακών, ομοιοεπαγγελματικών και κλαδικών συλλογικών ρυθμίσεων από τους αντίστοιχους όρους της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Οι όροι της νέας αυτής ΕΕΣΣΕ όμως, ενώ μπορούν να αποκλίνουν από τους όρους της αντίστοιχης κλαδικής ΣΣΕ και υπερισχύουν έναντι αυτής, δεν επιτρέπεται να καθιερώνουν αποδοχές και συνθήκες εργασίας μικρότερες από αυτές της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ. Ετσι σε ό,τι αφορά τις αποδοχές, θα έχουν ως «πάτωμα» τα ελάχιστα όρια μισθών και ημερομισθίων που προβλέπει η εκάστοτε Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (σήμερα είναι 740 ευρώ). Οι επιχειρησιακές συμβάσεις θα μπορούν να προβλέπουν ελαστικά ωράρια εργασίας, συμφωνία για τον αριθμό των απολύσεων που θα γίνουν στη διάρκεια του χρόνου (πλην των ομαδικών για τις οποίες εξακολουθούν να ισχύουν τα όρια για όλες τις επιχειρήσεις), νέους κανονισμούς εργασίας, ειδικούς όρους για την εκ περιτροπής εργασία, τη μερική απασχόληση κ.ά.

Ο Ο.Μ.Ε.Δ.

2. Τροποποιούνται διατάξεις που αφορούν στη διαδικασία Μεσολάβησης για την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, στην αρμοδιότητα και τη διαδικασία έκδοσης διαιτητικής απόφασης, στο δυνατό περιεχόμενο των διαιτητικών αποφάσεων, σε αντίθεση με το δυνατό περιεχόμενο των ΣΣΕ, και στον τρόπο επιλογής του προέδρου και των μελών του δ.σ. του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ), καθώς και των μελών των δύο χωριστών πλέον Σωμάτων Μεσολαβητών και Διαιτητών, αντίστοιχα. Ρητά δε, ορίζεται στη νέα αυτή διάταξη ότι με τις διαιτητικές αποφάσεις θα καθορίζονται μόνο θέματα αποδοχών και δεν θα μπορούν να ρυθμίζουν τα λοιπά θεσμικά λεγόμενα θέματα (όπως π.χ. πρόσθετες άδειες, παροχές σε είδος, μειωμένα ωράρια κ.λπ.), δυνατότητα που είχαν οι μέχρι σήμερα εκδιδόμενες διαιτητικές αποφάσεις. 3. Καταργείται η προσαύξηση 7,5% επί του καταβαλλόμενου ωρομισθίου όσων εργάζονται με μειωμένο ωράριο για λιγότερες από τέσσερις ώρες την ημέρα. Επομένως από την έναρξη ισχύος του νόμου οι μερικώς απασχολούμενοι θα δικαιούνται ίσο σε ποσό ωρομίσθιο αυτών των συγκρίσιμων συναδέλφων τους.

4. Καταργείται επίσης η προσαύξηση κατά 10% του ωρομισθίου όσων εργάζονται με μειωμένο ωράριο, για την περίπτωση απασχόλησής τους τακτικά ή έκτακτα πέραν των ωρών που είχαν αρχικά συμφωνηθεί ημερησίως.

5. Τροποποιείται διάταξη για το χρόνο διάρκειας της εκ περιτροπής εργασίας, όταν αυτή καθιερώνεται μονομερώς από τον εργοδότη, αν δεν υπάρξει συμφωνία με τους εργαζομένους, συλλογικά ή ατομικά, από έξι σε εννέα μήνες ανά ημερολογιακό έτος.

Δανεικοί εργαζόμενοι

6. Επεκτείνεται η διάρκεια ισχύος της σύμβασης δανεισμού προσωπικού από Εταιρεία Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ) από 12 σε 36 μήνες.

7. Ορίζεται ότι οι συμβάσεις αορίστου χρόνου που καταρτίζονται για περισσότερο από 12 μήνες θεωρούνται, αν δεν συμφωνηθεί ρητά κάτι άλλο από τα μέρη, ως συμβάσεις δοκιμής οι οποίες μπορούν να καταγγελθούν οποτεδήποτε από τα μέρη χωρίς προειδοποίηση και χωρίς την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης.

8. Σύμβαση μισθωτού με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου διάρκειας πέραν των 12 μηνών μπορεί να καταγγελθεί, για υπαλλήλους που έχουν εργαστεί από 12 μήνες έως 2 χρόνια, με προειδοποίηση ενός μηνός πριν από την απόλυση.

9. Καταργείται διάταξη, η οποία ρύθμιζε διαφορετικά τον τρόπο επίλυσης των συλλογικών διαφορών εργασίας και προέβλεπε την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για τη δυνατότητα προσφυγής των μερών στη διαδικασία του ΟΜΕΔ και την έκδοση διαιτητικής απόφασης καθώς και τα της συγκρότησης του δ.σ. και του Σώματος Μεσολαβητών και Διαιτητών του ΟΜΕΔ.